Watervertragende groenstroken

Door de aanleg van verlaagde, begroeide stroken naast verharde oppervlakken stroomt regenwater af naar deze stroken, waarin het water tijdelijk wordt vastgehouden en langzaam in de grond wegzakt.

Door de stroken verlaagd aan te brengen, wordt er ruimte gecreëerd om regenwater tijdelijk vast te houden. De verlaging kan variëren en hangt af van de grootte van het oppervlak vanwaar water stroomt richting de groenstrook en de hoeveelheid regenwater die moet worden opgevangen. In woongebieden wordt een maximale diepte van 30 cm aangeraden, om spelende kinderen niet in gevaar te brengen. De voorzieningen kunnen met een natuurlijke, flauwe en veilige berm uitgevoerd worden, maar er bestaan ook voorzieningen in de vorm van bakken (zie hieronder).

Bij het overwegen van deze watervertragende groenstroken moet er rekening worden gehouden met de grondwaterstand en de grondsoort. Als het grondwater te hoog staat, of de grondsoort niet waterdoorlatend is (zoals klei), dan heeft het creëren van een verlaagde voorziening weinig zin zonder extra aanpassingen aan de omgeving. Het water kan hier immers niet wegzakken.

De groenstrook moet zo ontworpen zijn dat deze in droge toestand niet uitnodigt tot veel kinderspel en andere activiteiten op de strook. Bij intensief gebruik kan de bodem dichtgestampt worden, waardoor het water niet meer goed kan wegzakken. De doorlaatbaarheid van de bodem wordt behouden door doorworteling van planten en biologische bodemactiviteit.

Schematische doorsnede verlaagde groenstrook. ©Atelier GROENBLAUW

Bescherming tegen verkeer en vervuiling

In stedelijke gebieden is er minder ruimte voor dit soort voorzieningen omdat er meer verkeer en voetgangers aanwezig zijn. In Portland in de Verenigde Staten hebben ze daarom bedacht om betonbakken met opstaande randen aan te leggen, die in open verbinding (zonder bodem) staan met grond opgevuld met grind, aarde en planten. Via bovengrondse openingen in de randen van de bakken wordt het regenwater van omliggende gebouwen en straten naar deze verlaagde stroken geleid. Door de opstaande randen wordt het groen in de bakken beschermd. Dit type watervertragende groenstrook is nu ook toegepast in de Zuidelijke Wandelweg in Amsterdam.

Het groen in de groenstroken kan naast intensief gebruikte wegen vervuild raken (door olie- en rubberresten bijvoorbeeld). Door het aanwezige grind en de beplanting wordt het water enigszins gezuiverd voordat het wegzakt, maar dit is niet voldoende voor sterkere vervuiling. Het is daarom niet aan te raden om regenwater vanaf zulke wegen direct naar groen af te laten stromen.

Schematische doorsnede verlaagde ‘groenbakken’ met opstaande randen. ©Atelier GROENBLAUW

Infiltratievelden

Het is ook mogelijk om groen aan te leggen dat niet verlaagd is. Hierbij stroomt het water uit de omgeving niet snel af naar deze plekken, maar al het water dat hier terechtkomt kan ook hier in de bodem wegzakken. Dit worden ook wel infiltratievelden genoemd. Een voordeel ten opzichte van verlaagde groenstroken is dat het onderhoud makkelijker is. Een nadeel is dat deze velden, zonder duidelijke afbakening, eerder gebruikt worden voor andere doeleinden (om over te lopen bijvoorbeeld). Dit kan ertoe leiden dat de grond samengedrukt wordt en water niet meer goed kan wegzakken. Een goede afbakening (met openingen voor regenwater) en regelmatig onderhoud kunnen dit voorkomen.

Onderzoek naar infiltratie

Waternet doet onderzoek naar de capaciteit van onder andere verlaagde groenstroken om water vast te houden en weg te laten zakken (te infiltreren). Zo wordt de groenstrook in de Zuidelijke Wandelweg onderzocht. De resultaten van deze tests worden online gedeeld via de innovatiewebsite van Waternet.

Droogte en hitte

In de verlaagde groenstroken wordt het regenwater tijdens een extreme regenbui tijdelijk opgeslagen, waarna het regenwater langzaam in de bodem wegzakt. Hierdoor wordt het grondwater voor een langere tijd aangevuld. Daarnaast ligt de beplanting in de verlaging dichter bij het grondwater, waardoor het er beter bij kan. De gevolgen van een droogte worden zo verminderd door de inzet van deze groenstroken.

Daarnaast heeft de begroeiing een positief effect tegen hittestress. Groen warmt minder op en houdt warmte minder vast. Bovendien kan de verdamping van water door planten voor enige verkoeling zorgen. Hierdoor daalt lokaal de gevoelstemperatuur.